Het geliefde gebakje van Homer Simpson heeft zijn naam verleend aan een economische theorie. Deze theorie werd in 2017 geopperd door de Britse econome Kate Raworth. Deze theorie gaat ervan uit dat we een bepaald welvaartsniveau kunnen bereiken binnen de grenzen van wat de planeet Aarde kan dragen. Waar hebben we het over?
Green GDP of groen bbp
Om de welvaart van een land te berekenen, gebruiken economen meestal het bbp, oftewel het bruto binnenlands product. Het is de reële bbp-evolutie die aangeeft of een economie groeit of in een recessie verkeert. En wanneer we de rijkdom van landen vergelijken, vergelijken we hun bbp per hoofd van de bevolking. Deze graadmeter staat echter steeds meer ter discussie. Deze berekening kunnen we niet verwijten dat het een slechte graadmeter zou zijn voor welzijn, levenskwaliteit of menselijke ontwikkeling. Daar is het bbp niet voor ontworpen. Het bbp meet niet de niet-hernieuwbare activa (natuurlijke hulpbronnen, biodiversiteit) die we vernietigen. Bovendien stapelen we kolossale milieuverplichtingen op (uitstoot van broeikasgassen in de atmosfeer, vervuiling van bodem en water, enz.
Toen ontstond het begrip Green GDP. Het groene bbp is er bijvoorbeeld op gericht om de uitputting van hulpbronnen en de achteruitgang van het milieu af te trekken van het bbp. Deze inspanningen hebben echter weinig vruchten afgeworpen. De belangrijkste reden hiervoor is dat het berekenen van het af te trekken bedrag lastig is. Veranderingen in het Green GDP zouden echter een betere maatstaf zijn voor welvaart en internationale vergelijking.
Donuttheorie
Naast het Green GDP is ook de donuttheorie naar voren gebracht. Deze theorie combineert evenwicht en welvaart. Volgens Kate Raworth komt de centrale ring van de donut overeen met de eerlijke en veilige ruimte voor de mensheid, waar aan ieders behoeften wordt voldaan binnen de capaciteit van de planeet. Het buitenste deel stelt een soort ecologisch plafond voor. Dit is de milieugrens die we niet mogen overschrijden. We meten het bijvoorbeeld in termen van opwarming van de aarde of verlies van biodiversiteit. Het binnenste gedeelte van de donut vertegenwoordigt de minimale sociale doelstellingen die moeten worden bereikt. We hebben het bijvoorbeeld over onderwijs, voedsel en gezondheid. We moeten de groei dus tussen deze twee grenzen houden.
Interne en externe grenzen
Deze econoom stelt zeven principes voor om dit type groei te bereiken. Ze definieert ook 11 te bereiken maatschappelijke doelstellingen. Groei is niet langer een teken van succes. Ze moet deze binnen- en buitengrenzen combineren.
Bron Oxfam France
Een realiteit?
Volgens deze theorie heeft nog geen enkel land deze donut bereikt. De onderzoeker geeft echter niet echt concrete maatregelen om dit te bereiken. Klassieke economische theorieën bevatten deze concepten nog niet. Toch is er een groeiende vraag om al deze criteria te combineren om welzijn te meten dat verder gaat dan eenvoudige groei. Deze theorie zet de klassieke economische theorie op zijn kop. Het contrasteert een lineair model met een circulair model. Dit model heeft echter nog geen ingang gevonden in de politieke besluitvorming.
