Er is een traditie die alleen langs de Belgische kust te vinden is: papieren bloemenwinkels. Deze winkeltjes worden gerund door kinderen op het strand. Deze winkeltjes dateren uit de jaren 1920. De bloemen werden door moeders gemaakt van crêpepapier op houten stelen. Hun kinderen verkochten ze dan aan andere kinderen in ruil voor schelpen. Sommige kinderen hadden van tevoren geen voorraad bloemen. Ze kopen ze om een winkeltje te beginnen met de schelpen die ze op het strand verzamelen.
“Vlaanderen heeft de ‘strandbloemen’, papieren bloemen die tijdens de zomer door kinderen aan zee worden gemaakt en ‘verkocht’, erkend als immaterieel cultureel erfgoed, kondigde de organisatie Kusterfgoed aan. De kleurrijke crêpepapieren bloemen, gezeten op een houten steel, worden ’s zomers ‘verkocht’ op zanderige ’toonbanken’ in ruil voor een paar schelpen. [1]Deze traditie is al tientallen jaren vrijwel dezelfde” .
Een heel bijzondere valuta
Zeeschelpen zijn de valuta voor deze bloemen. De tradities zijn in de loop der tijd en tussen badplaatsen geëvolueerd. Maar traditioneel wordt de prijs van elke bloem geschat in handvol schelpen, of in een aantal messen of torentjes. Deze schelpen zijn langs de kust verzameld en worden in strandemmers van de ene winkel naar de andere gebracht. “De schelpen moeten droog, gezeefd en leeg zijn. [2]In Knokke-Heist worden enkel messen aanvaard als betaling” .
Een echte valuta?
De kinderen van de Noordzee hebben daarom hun eigen munteenheid gecreëerd, die een specifiek doel dient: de aankoop van papieren bloemen. Maar kunnen deze schelpen als geld worden beschouwd? Een munteenheid is een rekeneenheid die wordt gebruikt om goederen en diensten te vergelijken. Dat is hier het geval, want de schelpen worden gebruikt om de prijs van elke bloem te vergelijken.
Een valuta is een betaalmiddel. Deze schelpen worden gebruikt om bloemen te kopen en te verkopen. Een betaalmiddel is ook een spaarmiddel om in de toekomst te kunnen betalen. Deze schelpen kunnen worden bewaard voor gebruik in het volgende seizoen (zonder dat ze iets opleveren). “Zeeschelpen vervullen de verschillende functies van geld, dus ze zijn inderdaad een kandidaat voor de status van geld. We kunnen hieraan toevoegen dat als we heel ver teruggaan in de geschiedenis, de eerste munten van brons of koper werden gemaakt, wat betekent dat ze intrinsieke waarde hadden. Hetzelfde geldt voor bussels tarwe, die als geld werden gebruikt. Behalve dat ze nuttig waren als geld (tarwe is niet aan bederf onderhevig), konden ze altijd worden gebruikt om brood van te maken. De schelpen van onze kinderen hebben niets. We weten niet wat we ermee moeten doen, behalve ze ruilen voor bloemen“, zegt Philippe Ledent, gastdocent aan de UC Leuven. We weten dat bepaalde volkeren schelpen al als betaalmiddel gebruikten.
Hoe zit het met crypto-activa?
Zeeschelpen in bloemenwinkels hebben vooral een morele waarde. “In feite zouden de zeeschelpen van onze kinderen meer geassocieerd moeten worden met fiatvaluta, gekoppeld aan een gedeelde overtuiging in plaats van het materiële nut ervan,” voegt Philippe Ledent toe. Als we de zeeschelpen die op stranden worden verhandeld vergelijken met cryptocurrencies, zien we dat de zeeschelpen van onze kinderen meer een valuta zijn dan cryptocurrencies. “In feite worden zeeschelpen gebruikt omwille van zichzelf, ze worden niet gedefinieerd in relatie tot een andere valuta. Cryptocurrencies zijn voor de meeste gebruikers alleen interessant omdat ze een (zo mogelijk toenemende) hoeveelheid dollars vertegenwoordigen. Kortom, crypto’s hebben een andere valuta nodig om hun waarde te definiëren. Daarom zijn het meer activa dan valuta,” legt Philippe Ledent uit.
De schelpenruil is gebaseerd op vertrouwen. In feite profiteren ze van het volledige vertrouwen van de kinderen op het strand. Crypto-activa zijn in beperkte hoeveelheden aanwezig, terwijl schelpen in onbeperkte hoeveelheden aanwezig zijn. Dit is de tegenpool van cryptocurrencies. Vanuit ecologisch oogpunt bevinden we ons ook in de antithese. Waar zeeschelpen worden “gerecycled” zonder dat er andere energie aan te pas komt dan het enthousiasme van kinderen en ouders, zijn actieve crypto’s vreselijk energie-intensief. De bloemenwinkels leren ons dus op een heel speelse manier een lesje over geld. En kinderen van de ene bloemenwinkel naar de andere zien rennen op onze Belgische stranden is een echte streling voor het oog.
[1] Bron : https://www.lesoir.be/349167/article/2021-01-15/les-fleurs-en-papier-des-plages-belges-reconnues-comme-patrimoine-culturel
