Uiteindelijk begint 2023 met het goede nieuws dat vorig jaar zo lang op zich liet wachten.
De aardgasprijs keldert in Europa.
De inflatie van de consumptieprijzen vertraagt in de eurozone en in de Verenigde Staten, waar Bullard (FED) van mening is dat de korte rente stilaan het vereiste niveau nadert om de prijsstijging te kunnen indijken.
Poetin kondigt een onverwacht kerstbestand af.
Een paar maanden geleden zouden deze bemoedigende ontwikkelingen de markten waarschijnlijk een boost hebben gegeven. Ondanks hun forse terugval vorig jaar (voor aandelen wereldwijd de hevigste sinds de crisis van 2008 met een daling in dollar van 19,8 % voor de MSCI World All Countries), is de marktreactie veeleer lauw.
Ondanks de correctie van 4 punten voor de PER van de S&P500 vormt de waardering van de meest gevolgde aandelenindex ter wereld een probleem. De index biedt slechts 1,8 % dividend bij een winstrendement van 5,5 % en weet daarmee niet te overtuigen tegenover een risicovrije rente van 4 %.
De hoge mate van onzekerheid, de desynchronisatie van de wereldwijde economische groei en de schuldenlast van de staten baren de beleggers en de financiële directies zorgen.
In 2023 zal de wereldwijde groei waarschijnlijk berusten op de twee meest bevolkte opkomende landen: India, dat zijn groei voor het jaar opwaarts bijstelt, en China, dat uiteindelijk besliste om te leven met COVID-19 na drie jaar van gezondheidsbeleid dat een Orwelliaanse dystopie waardig was. Geconfronteerd met deze parallelle werelden zou de helft van Europa en een derde van de landen wereldwijd kunnen terechtkomen in een recessie waarvan de intensiteit zal afhangen van de recessie in de Verenigde Staten, mocht die er al komen … Vrijdag nog bleek de Amerikaanse werkloosheid in december fors te zijn teruggevallen tot 3,5 %. Kan een land tegelijk volledige tewerkstelling én een scherpe recessie doormaken?
Terwijl de wereldwijde groei vertraagt, breekt de wereldwijde schuldenvoorraad definitief het record van 300 biljoen dollar (10.12) dat in 2021 werd gevestigd. Naarmate de steun- en herstelprogramma’s elkaar blijven opvolgen, zal het aanzwellende overheidspassief de rente wellicht ondersteunen.
Na de inflation reduction act (die alleen wat de naam betreft desinflatoir is) verraste de begroting van de Amerikaanse federale regering met een stijging aan de uitgavenzijde.
Bij ons in Europa is Italië (145 % schuld in verhouding tot het bbp) bijzonder kwetsbaar. Het land leent op tien jaar tegen een rentevoet (4,6 %) die in de buurt ligt van het gemiddelde van de Europese bedrijven met een Investment Grade rating en waarvan de schuldenlast zou kunnen verdubbelen in het licht van de komende herfinancieringen.
Toch weet Europa (de Eurostoxx 50 ging 4 % hoger sinds begin dit jaar), dat goedkoper is en in de wereldwijde allocaties vaak over het hoofd werd gezien, zich voorzichtig uit de slag te trekken en zich te onderscheiden van de schuchtere Amerikaanse markten. Na de eerste vijf beursdagen van het jaar, waarin er minder sprake was van een overconcentratie van kapitalen op activa met een zeer laag rendement in de Verenigde Staten, rijden de Europese beurzen op kop.
De stabilisering van de euro boven de pariteit stelt gerust.
De sectoren die het kwetsbaarst zijn voor de duurdere energie krabbelen overeind.
Europese bedrijven met een blootstelling aan China zijn in trek.
Luidt het betere vormpeil van de Europese beurs, vaak beschouwd als een ‘herstelmarkt’, uiteindelijk een minder somber jaar in dan verwacht?
Net zoals investeren als dusdanig, vergen hoop en geloof in vooruitgang een blik die verder reikt dan de horizon die voor onze zintuigen waarneembaar is. Vandaag sturen onze zintuigen meer dan ooit alarmsignalen uit. Onze onmiddellijke omgeving, het speelveld van onze empirische vermogens, is er een van zomerbranden tot verontrustend zachte wintertemperaturen. De tijd lijkt in ons nadeel te spelen.
Academicus Erik Orsenna, notoir pleitbezorger van zeeën en rivieren, merkt in zijn recentste boek op dat over dertig tot veertig jaar de watervoorraden in het Garonne-bekken tot 50 % van het huidige verbruik zullen slinken als de opwarming van de aarde de 2°C niet overschrijdt. Totdat de laatste ontdekking van de universiteit van Harvard kanker heeft overwonnen of kernfusie een realiteit wordt, kan water een schaars goed worden in Frankrijk.
En de netto-nuldoelstelling in 2050 gaat ervan uit dat er in 30 jaar meer metalen zullen worden ontgonnen op aarde sinds het bestaan van de beschaafde mens.
In afwachting van de fusie zal de strijd tegen de klimaatverandering gepaard gaan met een ander kwaad: ontbering. Energiezuinigheid zou gevolgd moeten worden door zuiniger consumeren. Voor de beleggers is de vraag nu of deze aansporing tot matiging ook geldt voor de rendementen die zij uit hun financiële activa halen …
