Christofer Govaerts, Hoofdeconoom Nagelmackers
Sinds het weekend van 10-13 maart worden we opnieuw geconfronteerd met onzekerheid op de financiële markten die deze keer uit onverwachte hoek komt: de financiële sector. Een beknopt overzicht.
Een onfrisse wind steekt op in de VS: kleine en middelgrote banken wankelen
Op 10/03 ontstond de paniek wanneer Silicon Valley Bank (SVB) overkop gaat, de 16de grootste bank in de VS. Datzelfde weekend kwamen er ook problemen naar boven bij First Republic Bank dat op het nippertje werd onderstut door een gezamenlijke kapitaalinjectie ter waarde van 30 miljard USD door de 11 voornaamste financiële spelers in de VS.
De onfrisse wind vanuit de VS waait over naar Europa: Credit Suisse in de problemen
Begin vorige week doken er eveneens problemen op bij Credit Suisse, de 2de grootste bank van Zwitserland. De bank die in een schandaalsfeer en onrechtmatigheden is verwikkeld, werd uitgespuwd op de markt, in die mate zelfs dat de regelgever en de Zwitserse nationale bank afgelopen woensdag ingrepen. Credit Suisse kreeg een levenslijn toegeworpen van 54 miljard USD, maar dat bleek niet voldoende: deposito’s werden in ijltempo leeggehaald. Afgelopen weekend kwam alles daardoor in een stroomversnelling, waarbij Credit Suisse in handen kwam van de Zwitserse nummer één UBS. De overnameprijs bedroeg 3,3 miljard USD terwijl de houders van AT1-obligaties (achtergestelde obligaties en bufferobligaties) van een zeer koude kermis thuiskwamen. 17 miljard USD wordt namelijk niet uitbetaald. De totale staatsgarantie met betrekking tot deze overname zou om en bij de 100 miljard USD bedragen.
Op maandag 20/03volgde een gecoördineerde actie van de grote centrale banken wereldwijd. Er worden nu dagelijks USD swaplijnen ter beschikking gesteld voor financiële spelers die moeilijkheden zouden ondervinden om hun herfinanciering in USD rond te krijgen.
Onderliggende oorzaken: systeembanken (moreel wangedrag en “too big to fail”-attitude), (de)regulering en liquiditeit
De kritiek rijst opnieuw dat bepaalde spelers te groot zijn geworden. In bepaalde gevallen heeft dat roekeloos gedrag aangespoord. Dat uit zich dan in een gratis lunch aangezien het financiële systeem zich een faling van een grote speler niet kan veroorloven. SVB is daar trouwens het bewijs van met betrekking tot interne risicocontrole.
Ook (de)regulering staat opnieuw centraal. Men kan er niet naast dat de Trump-administratie destijds bepaalde reguleringsmechanismes heeft afgezwakt voor de kleinere spelers. Maar in het geval van de VS staat – naast de eeuwige strijd tussen regulering en deregulering – een bijkomend thema centraal, namelijk de afdwingbaarheidvan regulering. Zo blijkt nu dat de supervisor van SVB – de San Francisco-afdeling van de Federal Reserve – het afgelopen jaar tot zes maal toe aanbevelingsbrieven heeft verstuurd naar SVB. Daarin wees hij erop dat de balans precair werd door het niet indekken van heel wat balansrisico’s in het stijgende renteklimaat.
Ten slotte naar liquiditeit toe: de FED, ECB en centrale banken van Japan, het VK, Canada en Zwitserland hebben aangekondigd dat er vanaf 20 maart gecoördineerd actie zal ondernomen worden om USD-liquiditeit te garanderen in het financiële systeem, en dat op dagelijkse basis tot zeker eind april (eventueel verlengbaar). Het najaar van 2008 heeft bewezen dat het elementair leek te zijn om op dat moment de rust te laten weerkeren, waarbij de FED op eigen houtje 557 miljard USD pompte via interbancaire swaps met de wereld. Die gecoördineerde actie kan berusten op twee hypotheses: ofwel heeft men uit het verleden geleerd (crisismanagement) en is die aankondiging een soort voorzorgsmaatregel die de markten moet geruststellen; ofwel is men vandaag reeds genoodzaakt om in te grijpen om erger te voorkomen.
Momenteel lijkt de rust echter min of meer teruggekeerd en zijn de brandjes geblust. Laat ons er dus voorlopig vanuit gaan dat mogelijkheid één tot nader order van kracht is.
