Alexis Bienvenu, Fund Manager, La Financière de l’Échiquier.
Twee maanden na het aantreden van de nieuwe Amerikaanse president mag Europa zich in de handen wrijven. De tornado die over de VS raast, veroorzaakt weliswaar wereldwijd schade, soms zelfs onomkeerbare – zoals de verloren tijd in de race om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen – maar brengt zoals elke storm ook een proces van vernieuwing op gang. Zo lijkt hij het sinds lang ingedommelde Europa eindelijk wakker te schudden. Dat is ook de markten niet ontgaan. In euro noteert de MSCI Europe vandaag 10% hoger dan begin dit jaar (in Amerikaanse dollar bijna
15%), terwijl de Amerikaanse S&P 500 meer dan 3% heeft prijsgegeven – een verschil van ruim 18% (in dollar) in minder dan drie maanden tijd*!
Dat Europa weer ‘Great’ wordt, is uiteraard niet rechtstreeks te danken aan de Amerikaanse president. Het zat overduidelijk niet bij de programmapunten waarop hij is gekozen. Europa heeft zijn opleving volledig te danken aan zichzelf en aan de energie waarmee het de anti-Europese bocht in de Amerikaanse politiek te boven tracht te komen, met name op militair vlak. Omdat het geen andere keuze heeft dan zelfstandiger te worden op het gebied van haar eigen defensie en die van Oekraïne, heeft Europa in enkele weken tijd een historische omslag gemaakt. Zo heeft de Europese Commissie begin maart een grootschalig steunplan voor de defensie-industrie aangenomen, ‘ReArm Europe’, dat gespreid over vier jaar tot 800 miljard euro moet mobiliseren. Ze laat landen ook toe om extra schulden te maken voor de aankoop van wapens, die niet in aanmerking zullen worden genomen bij de berekening van hun schuldgraad. Tegelijk maakt Duitsland zich op om afscheid te nemen van de grondwettelijk verankerde schuldenrem, een principe dat bij onze oosterburen jarenlang als heilig aanzien werd. In combinatie met het voornemen om 500 miljard euro in infrastructuur te pompen, kunnen de Duitse overheidsuitgaven daardoor het komende decennium met 1.500 miljard euro toenemen. Dat zou het Europese bbp meerdere jaren op rij een boost geven van 0,5% tot 1% per jaar, vooral dankzij Duitsland. Analisten schroeven de groeiverwachtingen voor de Verenigde Staten daarentegen terug. Daar zijn het consumenten- en ondernemersvertrouwen gekelderd als gevolg van het onvoorspelbare handelsbeleid van de nieuwe president. Sommige strategen verwachten zelfs dat de groei in Europa in 2026 hoger zal liggen dan in de VS, wat tot voor kort compleet ondenkbaar was.
In het spoor van de gedwongen zelfstandigheid van het oude continent zien ook andere bedrijfstakken hun kansen keren. Dat is bijvoorbeeld het geval voor de strategische sector van de betaalkaarten, waar het verpletterende overwicht van de Amerikaanse bedrijven Visa en MasterCard vragen begint op te roepen. Lokale instanties spreken nu actief hun steun uit voor zuiver Europese netwerken, zoals het CB-netwerk of de betaaloplossing Wero, die het Franse nationaal comité voor de betaalmiddelen promoot. In de ruimtevaart heeft de Europese Commissie eind 2024 het programma Iris2 opgetuigd, dat vanaf 2030 292 satellieten in een baan om de aarde moet brengen en op termijn de afhankelijkheid moet verminderen van Amerikaanse netwerken, met name Starlink van Elon Musk of Kuiper van Jeff Bezos, de grote baas van Amazon. De voor dat plan onmisbare nieuwe Europese draagraket Ariane 6 heeft zopas met succes haar eerste commerciële vlucht uitgevoerd.
Dankzij de nieuwe wereld ontwaakt de oude. Maar is dit niet louter een droom? Achter de grote woorden schuilen nog steeds dezelfde gebreken. Dat is met name zo op het vlak van de financiering. Duitsland is het laatste grote land van de eurozone dat massaal nieuwe schulden kan aangaan. De andere groten, Frankrijk en Italië, flirten al met de grens van wat houdbaar is. Het Duitse plan is dus het laatste kruit in de kamer van Europa: als dat verschoten is, zijn er geen landen met diepe zakken meer over. Bovendien blijft Europa ondanks al die plannen een dwerg in de digitale sector. Het continent heeft geen tegenhangers voor de Amerikaanse of Chinese technologiereuzen. De onafhankelijkheid waar het zo naar smacht, leidt niet tot bevende handen in het Witte Huis. Dat doorziet ongetwijfeld ook Donald Trump. Niettemin zal de Europese reactie tastbare en duurzame gevolgen hebben voor de groei en werkgelegenheid én op de financiële markten. Hartelijk dank daarvoor, meneer de president, ook al was het niet meteen uw bedoeling.
*Gegevens van 20 maart 2025, afkomstig van Bloomberg.
