Thomas Planell, Beheerder – Analist DNCA Investments.
Door de deur te sluiten voor nieuwe renteverhogingen laat Jerome Powell de dollar volledig kelderen (de Dollar Index verloor nagenoeg 5% sinds eind oktober) en geeft hij het startschot aan de centrale banken van de opkomende landen om zich met minder angst voor hun valuta in te zetten voor de monetaire ontspanning waar hun economieën al zo lang op hebben gewacht. Wereldwijd zouden volgend jaar in totaal meer dan 150 renteverlagingen kunnen volgen. De extatische markten wachten niet langer en openen in één klap alle ramen van deze adventskalender die Powell aan de voet van de kerstboom neerlegt.
Achter elk van hen staan betoverende prestaties. Van 5% eind oktober zakten de Amerikaanse rentevoeten op 10 jaar onder de 4%, wat leidde tot de meest gevoelige activa: over dezelfde periode stegen de Russel 2000 en de small en mid caps van de Stoxx Europe respectievelijk met 20% en 15% tegenover 10% voor de Europese blue chips. Voorts stegen de in de Verenigde Staten genoteerde vastgoedinstrumenten met 24%, steeg de ETF ARKK Innovation met 52% en steeg de MSCI Emerging Markets ex-China met 14%. Enkel China gaat tegen de stroom in en blijft in de greep van de beursprestaties.
In november daalden de consumptieprijzen in China aan hun sterkste tempo in drie jaar tijd (-0,5%) en dat gold ook voor de producentenprijzen (-3% op jaarbasis).
Het dichtstbevolkte land ter wereld werd bijna de beste vriend van de deflatie. Om de instorting van de huizenmarkt en de daling van de binnenlandse consumptie te compenseren, investeert China in hernieuwbare energie en trekt het resoluut de kaart van de goedkope export. De fabriek van de wereld opent de solden om de exportvolumes te ondersteunen die in november inderdaad de verwachtingen hebben overtroffen. Ondanks de helse spiraal in de bouwsector, draaien de Chinese hoogovens op volle toeren om de werkgelegenheid en activiteiten te behouden.
Ze slikken ertsen van allerlei aard en afkomstig uit alle landen, raffineren zink (productie gestegen met 11% in 2023!) of nikkel om de wereldwijde markten te bevoorraden met legeringen zoals gegalvaniseerd of roestvrij staal dat de binnenlandse markt niet langer kan absorberen. Het gevolg is dat ijzererts vlam vat (+35% sinds de dieptepunten van mei), maar de prijs van staal, het eindproduct, is gedaald.
De uitdaging van deze volharding om elektronica, elektrische voertuigen, fotovoltaïsche panelen en bouwmaterialen aan lage prijzen te exporteren, is de redding op korte termijn van de 5% groei die de partij nastreeft. Kortom, China herlanceert de dumping en exporteert desinflatie naar zijn belangrijkste handelspartners.
Dit fenomeen is eerder welkom voor de handelspartners, die ernaar uitkijken om een streep te trekken door het restrictieve monetaire beleid, met name in Zuidoost-Azië en vooral in Latijns-Amerika, waar de groei onder druk staat. De Verenigde Staten van hun kant profiteren van een veerkrachtige economie in het licht van de maatregelen van de FED: 8,9% nominale groei in het derde kwartaal! De verslechtering van de index van de economische verrassingen van Citigroup is duidelijk zichtbaar. Maar in de nasleep van het dovish discours van Jay Powell leken de veel beter dan verwachte verkopen in de detailhandel en de veel lagere werkloosheidscijfers de president het argument van een risico op een recessie te ontnemen om zijn houding te rechtvaardigen.
Hoe dan ook zal de FED waarschijnlijk elk kwartaal de groei blijven onderschatten, zoals ze dat sinds het begin van de coronacrisis al heeft gedaan. De presidentsverkiezingen worden nu al getergd door de wraakzuchtige terugkeer van Trump. Gehoond door zowel traditionele als sociale media die hun uiterste best doen om het subversieve platform Parler neer te halen, zal de kandidaat niet in de gunst komen van degene die hij onverantwoordelijk noemde toen de rentecurve in 2019 omkeerde. Biden moet zich vandaag dan ook opgelucht voelen dat Powell zich bij een koudegolf in 2024 bij hem aan het bed van de economie zal aansluiten. Ook al schuilt de waarheid voor de voorzitter van de FED eigenlijk elders: waarom zouden we de markt laten verdergaan met reële rentevoeten die mijlenver van de neutraliteit liggen, terwijl de inflatieverwachtingen terugkeren naar de doelstelling van 2% ?
Hoewel de FED voortaan een proces lijkt te volgen dat vaststaat (reële rente tegenover inflatieverwachtingen), volgt de ECB nog steeds dezelfde geïmproviseerde stappen en geeft ze niet toe aan de lome stromen van de renteverlagingen. De mogelijkheid werd niet eens besproken door de Raad, schrijft Christine Lagarde, die afhankelijk blijft van de beschikbare data … Wetende dat, zoals de instelling toegeeft, de inflatie in de eurozone snel terrein blijft prijsgeven (2,9% in november tegenover 3,6% op jaarbasis voor de core-maatregel) ?
Blijkbaar is het de eenheidskost van arbeid die de ECB bezighoudt: deze versnelt namelijk (+5,3% in het derde kwartaal). De schuld ligt bij de lonen (die echter wel beginnen te vertragen) maar vooral bij de daling van de productiviteit. En zonder het bewijs te hebben dat bedrijven de hogere arbeidskosten opvangen zonder hun prijzen te verhogen, d.w.z. dat ze een daling van de marges aanvaarden, is Christine Lagarde niet overtuigd van een langdurige daling van de inflatie.
Als de ECB misschien te laat lijkt te komen, wat moet er dan worden gezegd van de Bank van Japan, die er nauwelijks aan denkt om zich buiten de Tokaido met negatieve rentevoeten te wagen? Dit “pad van de Oostzee” lijkt de landen van de rijzende zon definitief te hebben verlaten…
Ook al lijkt het uur van de pivot te zijn aangebroken, toch moeten we het hoofd koel houden en de opwinding van de markten, die volgend jaar al zes renteverlagingen verwachten van de FED, weten te temperen. De eindejaarsfeesten zijn dan ook een welkome gelegenheid om een stap terug te zetten na een bijzonder jaar in talrijke opzichten. Zich terugtrekken is een essentieel onderdeel van de zen-filosofie van het Japanse boeddhisme. Die begeleidt ook de krijger. Met dit korte gedicht “In de verwarring van de wereld, op welke afstand houdt de wilde kersenboom zich?” begint Jocho Yamamoto zijn Hagakure, een boek dat de samoerai op de weg naar de Bushido begeleidt…
