Clément Inbona, Fund Manager, La Financière de l’Echiquier.
Uit een herberekening van het bbp blijkt dat de groei in de eurozone in het eerste kwartaal van 2023 negatief was: -0,1%. Aangezien dat het tweede kwartaal op rij is waarin het bbp is gedaald, zit de eurozone technisch gezien dus in een recessie die in oktober 2022 is begonnen. Heel uitgesproken is de vertraging niet, maar de trend is duidelijk: de groei neemt af en gaat over in een krimp. Hoewel het bbp globaal genomen wel min of meer stabiel blijft, zijn er opmerkelijke verschillen tussen landen, bbp-componenten en sectoren.
Een eerste grote kloof is van geografische aard. In Duitsland, de grootste economie van de eurozone, loopt het bbp met 0,3% terug, terwijl Frankrijk nog 0,2% groei weet te behalen. Hekkensluiter is Ierland (-4,6%), waar veel multinationals van buiten Europa zijn neergestreken die met hun financiële stromen de nationale rekeningen fiks doen schommelen. Een andere markante vaststelling is dat de Zuid-Europese landen, die tijdens de staatsschuldencrisis nog werden aangeduid met het denigrerende letterwoord PIGS, hun gram lijken te halen. Griekenland eindigt status quo met Duitsland, maar Portugal, Italië en Spanje kunnen respectievelijk 1,6%, 0,6% en 0,5% groei voorleggen.
De verschillende componenten van het bbp dan. De consumptie blijft sputteren en neemt na een terugval met 1,0% in het vierde kwartaal van 2022 met nog eens 0,3% af. De handelsbalans is al twee kwartalen gunstig voor het bbp doordat de import gedaald is, wat als een bijkomend teken van zwakte kan worden gezien. In een nog altijd inflatoir klimaat, met een rente die te oordelen naar de uitspraken van de Europese Centrale Bank of de verwachtingen die in de obligatiekoersen verrekend zitten, minstens tot in het derde kwartaal zal blijven stijgen, worden de monetaire duimschroeven bovendien nog niet meteen losgedraaid. En hoge rente zet druk op de consumptie, de investeringen en de overheidsschulden …
Tot slot zijn er ook verschillen op sectorniveau. Door de teruglopende vraag naar goederen, de scherpere internationale concurrentie als gevolg van ruime voorraden en het duurdere krediet verkeert de industrie in crisis. De dienstensector, daarentegen, zal te oordelen naar de voorlopende indicatoren in het tweede kwartaal blijven groeien. Het aantal reserveringen in de transportsector en het hotelwezen laat ook vermoeden dat sectoren die verband houden met toerisme een historische zomer tegemoet gaan. Die trend zal de noord-zuidkloof in de eurozone nog wat verder uitdiepen in het voordeel van de zuidelijke landen.
In Europa is er technisch gezien sprake van een recessie zodra het bbp twee kwartalen op rij is gekrompen. Maar of we economisch gezien ook van een recessie kunnen spreken, is voer voor discussie. De Verenigde Staten maken die inschatting minder arbitrair. Behalve met de ontwikkeling van het bbp houden zij ook rekening met hoe groot en wijdverbreid de terugval van de bedrijvigheid is. Dat is waarom twee kwartalen van negatieve groei in 2022 voor het NBER1, de referentie-instelling ter zake, niet volstonden om een recessie uit te roepen. Ondanks alle technische factoren is de macro-economische analyse soms meer kunst dan wetenschap …
