Editorial van de maand door Olivier de Berranger, algemeen directeur en CIO, en Adrien Bommelaer, beheerder, La Financière de l’Echiquier (LFDE).
Sam Altman, CEO van OpenAI en ontwerper van ChatGPT, heeft zichzelf het ambitieuze doel gesteld om de productiecapaciteit voor de krachtigste halfgeleiders te vergroten, maar vooral ook veilig te stellen. Zijn plan? Het garanderen van voldoende productie van de laatste generatie halfgeleiders, essentieel voor de ontwikkeling van generatieve artificiële intelligentie (AI). Een duizelingwekkende uitdaging die door het hoofd van OpenAI zelf wordt geschat op 7.000 miljard dollar.
De halfgeleiderindustrie staat aan de basis van alle grote technologische innovaties. Digitalisering is niet mogelijk zonder chips. Zonder chips is er geen iPhone, geen Facebook, geen Tesla. En er is ook geen moderne defensie. Deze chips zijn essentieel en leveren zowel rekenkracht als opslagcapaciteit. Met elke innovatiecyclus ontstaat er een dominant ecosysteem. De pc-revolutie aan het begin van de jaren tachtig werd gedomineerd door Intel, met de medewerking van Microsoft. De smartphone-revolutie, 25 jaar later, werd gedomineerd door Qualcomm op een architectuur van ARM, allemaal geproduceerd in Taiwan door TSMC op machines van ASML.
De huidige technologische revolutie – die van de AI – zal een veel ingrijpendere impact hebben op ons leven dan de vorige. AI is gebaseerd op een nieuwe architectuur, de GPU-processor, die eerst werd gebruikt voor grafische kaarten en games, maar daarna breder werd toegepast in nieuwe toepassingen zoals autonoom rijden en machine learning. Het succes van de generatieve AI, die recentelijk werd ingezet, is voor een groot deel te danken aan de intensieve rekencapaciteiten van artificiële neurale netwerken, die efficiënter worden uitgevoerd door de GPU-architectuur dan door CPU’s1 van Intel.
Het dominante ecosysteem van deze nieuwe revolutie is al bekend. Belangrijk is dat het om een wereldwijd ecosysteem gaat. Nvidia in de VS ontwerpt de GPU’s. TSMC in Taiwan is de enige producent met voldoende geavanceerde fabrieken2 om halfgeleiders met de fijnste resoluties te produceren. Tot slot is ASML in Europa het enige bedrijf dat lithografiemachines kan ontwikkelen voor de halfgeleiderindustrie, een cruciale fase in het productieproces. De concurrentievoordelen van deze drie spelers zijn zodanig dat ze dominant zouden moeten blijven tijdens deze innovatiecyclus. Vanuit dat oogpunt verdienen ze het om de Marvelous Three genoemd te worden! ASML, dat een monopolie heeft in lithografie, verkoopt zijn krachtigste machines voor $ 250 miljoen per stuk, TSMC heeft meer dan $ 10 miljard nodig voor elke nieuwe fabriek en Nvidia ontwikkelt al meer dan 30 jaar GPU-architectuur. Wij denken dat de winstgroei van deze drie bedrijven sterk en duurzaam zal zijn.
Volgens ons is het potentiële risico voor dit ecosysteem niet technologisch. Het ligt elders, namelijk op geostrategisch gebied, zoals dat ook voor olie het geval is geweest. Er begint een melodietje te klinken: de landen die de rekenkracht domineren zullen een groot voordeel hebben. Zullen protectionistische reflexen van regeringen internationale technologische samenwerking waar iedereen van zou kunnen profiteren, ondermijnen? De Inflation Reduction Act in de VS voorziet 52 miljard dollar voor de onshoring en reshoring van fabrieken. Europa lanceert zijn Chips Act en is van plan om 43 miljard dollar te spenderen aan het opzetten van nieuwe fabrieken op zijn grondgebied.
China probeert al lange tijd, met enig succes, een halfgeleiderindustrie op te zetten, maar stuit op Amerikaanse pogingen om de toegang tot de meest geavanceerde ASML-machines te blokkeren. Tot slot, als China Taiwan met geweld zou innemen, zou het de controle over TSMC krijgen… maar zou het waarschijnlijk de toegang tot ASML verliezen. Het concept van een “gelukkige globalisering” is maar een verre herinnering. De geostrategische situatie is het grootste risico voor deze industrie en dus voor de Marvelous Three!
