Alexis Bienvenu, Fund Manager, La Financière de l’Échiquier.
In de Noordse mythologie herbergt de Rijn een schat: goud met magische krachten, dat de bezitter immense macht verleent, mits die de liefde afzweert.
Europa heeft dat goud zopas herontdekt. Durft het ernaar te grijpen, wetende wat de gevolgen zijn?
Dat goud ziet er duizend jaar later wat anders uit, maar blijft makkelijk te herkennen. Vandaag luistert het bijvoorbeeld naar de naam ‘Rheinmetall’, een Duitse fabrikant van wapens en gevechtsuitrusting in Düsseldorf – aan de Rijn, uiteraard. Het aandeel schittert als nooit tevoren: +44% sinds begin dit jaar (per 21 februari) en +947% op drie jaar! De Europese schat bevat echter ook nog andere, niet per se Germaanse goudklompjes, zoals Leonardo, Thales en Airbus. Ze zitten samen in een schatkist met het opschrift STOXX® Europe Total Market Aerospace & Defense. Sinds 1 januari is die index bijna 15% in waarde gestegen (per 20 februari), meer dan de meeste andere indexen wereldwijd. Sterker nog: sinds 24 februari 2022, de dag waarop precies drie jaar geleden de oorlog in Oekraïne uitbrak, boekte hij 136% winst (in euro). Daarmee overtreft hij zelfs de ‘Magnificent Seven’, de zo bejubelde Amerikaanse technologiereuzen, hoe geweldig die het ook deden (+131% in dollar).
De hoge vlucht van defensieaandelen werd in gang gezet toen de oorlog in Oekraïne begon. Met het verstrijken van de tijd is echter een factor opgekomen die de trend structureler ondersteunt: een complete ommekeer in de Europese defensiedoctrine. Europa wordt gedwongen defensie tot prioriteit te verheffen. Daar werd het al toe aangespoord toen Donald Trump in zijn eerste ambtstermijn dreigde de Verenigde Staten uit de NAVO terug te trekken als de Europeanen hun belofte niet nakwamen om 2% van hun bbp aan defensie te besteden. Later werd het voor het blok gezet door de oorlog in Oekraïne en de recente uitspraken van Trump, die de Russische claims op grondgebied lijkt te erkennen en zijn steun aan Oekraïne vermindert. De budgettaire bocht is groot. De militaire uitgaven, die lang onder de door de NAVO geëiste 2% bleven, zitten opnieuw in de lift. De Franse president Macron sprak in navolging van Trump zelfs al over een doelstelling van 5%. Hoe onhaalbaar dat op korte termijn ook lijkt, het geeft wel een duidelijke richting aan. Een doelstelling van 3,5% tegen 2035, ongeveer evenveel als de Verenigde Staten vandaag, is niet ondenkbaar.
Hoe moet die inspanning gefinancierd worden? Als het geld uit de nationale begrotingen moet komen, die in de meeste landen al rood kleuren, zal er weinig van terecht komen. Als de nood het hoogst is, toont Europa zich echter vaak vindingrijk. Het valt dan ook te verwachten dat er nieuwe supranationale instrumenten komen om schulden aan te gaan voor militaire projecten. De Europese Investeringsbank kan een rol spelen, samen met private investeerders om een hefboom op de beschikbare bedragen te zetten. Wellicht komen er ook nieuwe spelregels, zoals een beslissing om bij de monitoring van de staatsschuld door de Commissie extra defensie-uitgaven buiten beschouwing te laten.
De invoering van dat alles zal tijd vergen. Niettemin kan dit proces de komende jaren de aanzet geven tot een grondige transformatie van de industrie en onderzoeksinspanningen – en werkgelegenheid – in Europa. Barclays [1] raamt de extra groei, in een mediaan scenario, op 0,1% tot 0,3% per jaar, met een gecumuleerd effect van circa 1,6% tegen 2035. Dat kan weinig lijken, maar het gaat om 1.625 miljard bijkomende uitgaven boven op de huidige trend. Bovendien is die berekening gebaseerd op de aanname dat 3,5% van het bbp aan defensie wordt besteed. In een 5%-scenario is het effect tweemaal zo groot.
Voor beleggers zijn de gevolgen zonneklaar. Hogere staatsschulden, maar met het fiat van Europa. Meer groei, maar vooral in welbepaalde sectoren. En meer winst voor wapenfabrikanten, die gedurende enige tijd het nieuwe goud in de Rijn worden – of in de Franse rivier de Garonne, in het geval van Airbus. De mythe waarschuwt echter: wie naar dat goud grijpt, verzaakt aan de liefde. Elke euro die aan wapens wordt besteed, gaat niet naar ziekenhuizen of onderwijs. In zijn Ring des Nibelungen, die opent met Das Rheingold, herinnert Wagner eraan dat de liefde afzweren niet zonder gevolgen blijft. Niet voor niets heet het sluitstuk van zijn tetralogie Götterdämmerung.
De meningen in dit stuk zijn persoonlijke standpunten van de beheerder. LFDE kan er niet voor aansprakelijk worden gesteld. De geciteerde effecten worden als voorbeeld gegeven. De aanwezigheid in de beheerde portefeuilles en de prestaties ervan worden niet gegarandeerd.
[1] Barclays, ‘Europe plays defence’, 21/02/2025.
