Thomas Planell, Beheerder – Analist DNCA Investments.
Het gaat niet allemaal slecht in China.
Hoewel het door westerse en Japanse handelspartners als tegenstander wordt gezien, exporteert het volop naar haar opkomende markten, met een handelsoverschot van bijna 100 miljard dollar voor de maand juni!
De kampioenen van de ‘nieuwe productie’ (hernieuwbare energie, elektrische voertuigen, kernenergie, netwerken, technologie) nemen de fakkel over van de oude productiesector en floreren.
Maar de vergrijzende bevolking (de bevolking krimpt sinds 2022), de duizelingwekkende onofficiële werkloosheidscijfers en het verlies van vertrouwen onder de huishoudens (vastgoedcrisis, ineenstorting van de beurs) drukken de consumptie en investeringen en leiden tot deflatie. Dat is de vijand van de stijging van het bbp per hoofd van de bevolking, en is onontbeerlijk voor het volk om de gecentraliseerde organisatie te tolereren van een macht die haar individuele vrijheden aantast en vanuit zijn ivoren toren over haar lot beslist.
In de huidige omstandigheden kan het gemeenschappelijke welvaartsbeleid dus mislukken, en dat is onaanvaardbaar, want in dat geval kan het model en dus het gezag van de partij op de helling komen te staan. Dus voor Xi Jinping is het nu een existentiële vraag. En dat is waarschijnlijk de reden waarom een historisch antwoord nodig is. Of het tot succes leidt of niet, zal de tijd uitwijzen.
Door de vermindering van de wettelijke reserves, waarmee 1.000 miljard yuan wordt vrijgemaakt, verhoogt de centrale bank het geldaanbod en verlaagt ze de rentevoeten (-20 basispunten voor de reverse repo’s). Dat lijkt weinig als we kijken naar de Fed of de ECB, maar de verlaging met 30 basispunten van de rentevoeten op 1 jaar is in werkelijkheid historisch.
Tegelijkertijd worden de rentevoeten voor hypotheken met 50 basispunten verlaagd, de inbrengpercentages voor tweede verblijven met 10 punten en laten we de Centrale Bank niet langer 60% maar 100% van het programma voor hypotheken ter waarde van 300 miljard waarborgen. Dat gaat zeker de vastgoedsector aanzwengelen. Maar dat is niet de bedoeling. Het doel is om bij iedereen te laten doordringen dat de prijzen gestopt zijn met dalen, zodat het vertrouwen wordt gestimuleerd in plaats van de vastgoedgekte nieuw leven in te blazen waaraan de staat definitief een einde wil maken. Toch is dit monetair beleid op zich onvoldoende om de daling van de consumptie aan te pakken: wat voor zin heeft een (geld)aanbodbeleid als het schoentje knelt aan de vraagzijde.
Het eerste antwoord: omdat het een reflatie van de financiële activa en in het bijzonder de aandelenmarkten mogelijk maakt. En dat is nu het doel, want florerende binnenlandse aandelenmarkten zijn niet alleen het officiële instrument om het vertrouwen te herstellen, maar ook om de toekomstige technologische kampioenen te financieren waarmee China het wil opnemen tegen Amerika (staan we aan het begin van een reeks beursgangen?), om de pensioenen te financieren van de golf gepensioneerden waaraan het land het hoofd moet bieden, om stabiliteit en financiële moderniteit mogelijk te maken.
En in dat opzicht zijn de ambities duidelijk, met een nieuwe historische wisselfaciliteit (swaps) voor risicovolle financiële activa (met name aandelen …) in ruil voor risicoloos onderpand en een financieringsfaciliteit van 300 miljard aan 1,75% voor bedrijven die hun aandelen willen terugkopen. Dat komt er vrijwel op neer dat de PBOC, net als de Bank of Japan, rechtstreeks wordt betrokken bij de aandelenmarkten … Verschillende staatsbeleggingsvehikels hebben sinds het begin van het jaar al 80 miljard dollar aan ETF’s gekocht.
En vooral, het tweede antwoord: het fiscale luik zou de vraag moeten stimuleren, en zeker de maatregelen die in die richting worden genomen, zouden het meest markant kunnen zijn. Het is nog niet bevestigd, maar momenteel wordt er gewag gemaakt van 2.000 miljard yuan aan uitgiftes van staatsschuld (op centraal niveau). De helft zou worden gemobiliseerd om de consumptie van de huishoudens te subsidiëren, de andere helft zou de balans van de lokale overheden verlichten. Daarbij komt nog een buitengewoon pakket van 1000 miljard yuan om de staatsbanken te kapitaliseren: het is de eerste keer sinds november 2008 dat ze op die manier zouden worden ondersteund.
Het spel van communicerende vaten komt op gang: de stortvloed aan uit te geven schuld maakt de curve steiler, kapitalen verlaten de langlopende obligaties (10 tot 30 jaar) waarvan de rentevoeten stijgen ten voordele van de aandelenmarkten, bevrijd van hun keurslijf dankzij de officiële steun. De internationale beleggers, die 10 dagen geleden nog verlamd waren (de Chinese groeiverwachtingen van Bank of America op 17 september stonden op een historisch dieptepunt!), storten zich op Chinese aandelen. De kapitaalinstroom maakt de munt duurder, een ongewenst neveneffect voor de centrale bank voor wie de zwakke munt een reflatie-instrument is. Dreigt zij, net als de Bank of Japan ooit, in de val te lopen van de vlucht naar voren?
Voor de internationale aandelenmarkten is het een explosieve cocktail. De Chinese stimulus, de minder uitgesproken verslechtering van de economische verrassingen in Europa en de Verenigde Staten op basis van de jongste statistieken, dit alles in een context van ineenstorting van de olieprijs als gevolg van de capitulatie van Saoedi-Arabië en de daling van de rentevoeten zowat overal ter wereld, geven het Goudlokje-scenarioeen verleidelijke brushing. De risicobereidheid, die voor de grootste sceptici de irrationele uitbundigheid van een fear of missing out heeft, sleept alles met zich mee, van industriële metalen tot kleine kapitalisaties. Er zal echter een evenwicht moeten worden gevonden tussen de massale doping van stimuli of de daling van de rentevoeten en de realiteit van de fundamentals. De macro-economische gegevens zullen doorslaggevend blijven, terwijl men in de aanloop naar de resultaten van het derde kwartaal helderziend moet zijn wat de winstgroeiverwachtingen van de markten betreft.
De toestroom naar goud, die in de buurt komt van de meest optimistische doelstellingen aan het einde van het jaar, vertelt ons dat we ons tegelijk met de euforie willen indekken tegen de explosie van de overheidsschuld, de toename van de tekorten en de daling van de valuta, terwijl de markten de big shorts (yen, China) van de voorbije twee jaar een voor een afsluiten, op zoek naar nieuwe slachtoffers…
