Als je naar een wereldkaart kijkt, zie je de Atlantische Oceaan in het midden, aan weerszijden begrensd door Europa en de Verenigde Staten. Dat is de westerse benadering. Dit weerspiegelt een visie op de wereld die wordt gevormd en gedomineerd door westerse machten. Maar dat is allemaal verleden tijd. We bouwen geen imperia meer. Een andere economie ontwikkelt zich razendsnel zonder westerse interventie: de as Istanbul-Jakarta.
Euraziatisch continent
De jaren 1980 waren de jaren van de Europese integratie. De jaren 90 waren de jaren van de Noord-Amerikaanse integratie met NAFTA (Noord-Amerikaanse Vrijhandelsovereenkomst). In de jaren 2000 ontstond de economische as China – Verenigde Staten tegen een achtergrond van groeiende rivaliteit. In het volgende decennium zal het Euraziatische continent integreren. Er gaat geen maand voorbij zonder de aankondiging van een nieuwe handelsroute, de aanleg van nieuwe infrastructuur of de ondertekening van een handelsovereenkomst die de economieën van de as Istanbul-Jakarta met elkaar verbindt. Als we een rechte lijn trekken op een wereldkaart die de Turkse metropool verbindt met de hoofdstad van Indonesië, vinden we een bevolking van 3,5 miljard mensen, die gemiddeld met 1% per jaar groeit, met een van de hoogste inkomensgroeipercentages ter wereld.
De intensivering van de handelsbetrekkingen en transportkanalen tussen de opkomende landen in deze zone kan worden verklaard door twee belangrijke factoren:
- Ze kunnen alle grondstoffen die ze nodig hebben voor hun ontwikkeling rechtstreeks van Rusland kopen in hun lokale valuta, zonder de Amerikaanse dollar te gebruiken.
- Ze kunnen goederen uit China kopen, ofwel in lokale valuta als ze goede relaties hebben met Peking, ofwel in renminbi.
Dit heeft een belangrijk versnellend effect gehad op de economieën in de regio, zoals India en Indonesië, die hun afhankelijkheid van financiering in dollars hebben zien afnemen en hun financieringskosten hebben zien dalen.
Dit verklaart waarom de Amerikaanse Federal Reserve voor het eerst in de geschiedenis een agressieve renteverhogingscyclus heeft ingezet zonder dat dit leidde tot een crisis in opkomende landen. Integendeel, in de afgelopen jaren hebben de in dollar uitgedrukte rendementen op obligaties van opkomende markten het in de meeste gevallen beter gedaan dan die op Amerikaanse Treasuries en Europese obligaties.
Een belangrijke route
Lagere financieringskosten, een direct gevolg van de verminderde afhankelijkheid van de dollar, zullen leiden tot lagere prijzen voor de eindconsument – een effect dat vergelijkbaar is met dat van vrijhandelsovereenkomsten. Deze overeenkomsten zullen zich ook uitbreiden, waardoor de vraag naar meer infrastructuuruitgaven die onder betere marktvoorwaarden dan in het verleden moeten worden gefinancierd, zal toenemen. Dit is bijvoorbeeld al het geval in India. De afgelopen jaren heeft India 70 nieuwe luchthavens in gebruik genomen en het land is van plan er nog eens 70 te bouwen. Hoe meer infrastructuur er wordt ontwikkeld om steden en landen met elkaar te verbinden, hoe meer dit de groei en productiviteit zal stimuleren en de prijzen zal drukken.
De route Istanbul-Jakarta is nu een must voor westerse investeerders en ondernemers. Maar, anders dan in het verleden, moeten zij begrijpen dat er niet langer van hen verwacht wordt dat zij de Messias zijn. Voor het eerst sinds Christoffel Columbus Hispaniola (nu Santo Domingo) ontdekte, , ervaart de wereld een globaliseringsgolf waarvoor geen westerse bankiers, westerse ingenieurs, westerse transportmiddelen, westerse munteenheden of westerse technologie nodig zijn. Dit is akte II van de globalisering.
