Beleggingsstrateeg bij Pictet AM
Elke keer als ik deze uitdrukking hoor of lees, trek ik grote ogen: worden de financiële markten echt beïnvloed door zulke banale regels dat we elk jaar op precies hetzelfde moment een stijging verwachten? Nadat ik er zoveel over had gehoord, besloot ik me in het onderwerp te verdiepen.
Wat zeggen de statistieken? Alle onderzoeken tonen aan dat dit de beste maand van het jaar is voor de aandelenmarkt. Aan de andere kant van de Atlantische Oceaan, tussen 1990 en 2021, eindigde de belangrijkste Dow Jones index in december vijfentwintig keer in positief gebied in eenendertig jaar. De mate van stijging varieert echter sterk. Tien keer steeg de index aanzienlijk met 2,5% tot 10%. Het is ook de moeite waard om op te merken dat als december een slechte maand is, het beursjaar dat daarop volgt waarschijnlijk somber zal zijn. En in Frankrijk? Vorig jaar was een slecht jaar, met een daling van 4% van de belangrijkste CAC 40-index in december. Aan de andere kant vond de eindejaarsrally op de aandelenmarkt wel plaats in 2019 en 2021. Historisch gezien is de CAC 40 minder gestegen dan in de Verenigde Staten, met een gemiddelde stijging tussen 1% en 3%. Niets om over naar huis te schrijven dus.
Hoe ziet het er dit jaar uit? Best goed. Dit kan verrassend lijken in een tijd waarin politieke en geopolitieke risico’s toenemen. Op het geopolitieke front is de situatie gespannen, ook al is die geografisch beperkt. Op politiek vlak beginnen beleggers stilaan te beseffen dat de Amerikaanse presidentsverkiezingen in 2024 in het vizier komen, met de mogelijkheid dat Donald Trump wint en een economisch programma uitvoert dat nog protectionistischer is* dan tijdens zijn eerste termijn. In feite is de stijging die al is ingezet vooral te danken aan technische factoren en marktverwachtingen over het pad van het monetaire beleid.
Laten we beginnen met de technische factoren. Liquiditeit is essentieel op de aandelenmarkt. Maar het is een weinig bekend concept. Strikt genomen verwijst dit naar de mogelijkheid om een financieel actief te ruilen – om een koper en een verkoper te vinden voor een financieel actief. Er zijn ook zogenaamde liquiditeitseffecten. Dit zijn factoren die invloed hebben op de mogelijkheid om een actief te verhandelen en op de prijsvorming van dat activum. Hoe meer liquide middelen er zijn, hoe gemakkelijker het voor een verkoper is om een koper te vinden tegen de gewenste prijs. In zekere zin is liquiditeit synoniem met vertrouwen – vertrouwen in de economie, vertrouwen in de financiële markten. Dit is wat de Amerikaanse financier Kevin Warsh naar voren bracht in de jaren 2000.
Liquiditeit wordt beïnvloed door twee belangrijke factoren: de uitgifte van obligaties, vooral door overheden, en directe interventie door centrale banken. In dit geval wordt de beursrally die enkele weken geleden begon en die meer uitgesproken is in de VS dan in de eurozone (stijging van 4% voor de CAC 40 in één maand tegenover 6% voor de S&P500) voornamelijk verklaard door deze liquiditeitseffecten. De Amerikaanse aandelenmarkt profiteert van het feit dat de Amerikaanse Federal Reserve (Fed) haar balans langzamer afbouwt dan de Europese Centrale Bank (ECB). Concreet onttrekt het minder snel liquiditeit aan de financiële markten dan de ECB. In principe is het dus positief voor aandelen. Daarnaast geeft het Amerikaanse ministerie van Financiën meer kortlopende schuld uit dan langlopende schuld. Dit is ongebruikelijk en zal waarschijnlijk niet blijven duren. Maar hierdoor kan liquiditeit elders worden belegd, met name op de aandelenmarkten, in plaats van vast te zitten in langlopende obligaties (vaak met een looptijd van tien jaar). Dit alles geeft de aandelenmarkten een boost.
De marktverwachtingen over het monetaire beleid spelen ook een belangrijke rol. Marktdeelnemers verwachten dat de rentetarieven van de centrale banken vanaf het voorjaar van 2024 aanzienlijk zullen dalen – met een kleine vertraging tussen de Fed en de ECB. Na een lange periode van hoge volatiliteit staan we weer bij de verwachtingen die we begin augustus hadden. Maar deze keer met een goede reden. Beleggers denken dat de vertraging van de inflatie de centrale banken in staat zal stellen om het monetaire beleid te versoepelen, terwijl ze dat een paar maanden geleden nog dachten toen de ontwikkelde economieën in een recessie belandden. Lagere basisrentes betekenen meer liquiditeit in het systeem. Dit komt omdat de voorwaarden om toegang te krijgen tot krediet minder streng zijn, waardoor het gemakkelijker is om krediet te creëren in de economie. Dit leidt onder andere tot een toename van de liquiditeit in omloop. Dit is een andere factor achter de huidige stijging van de aandelenmarkten.
Zal het blijven duren? Wij denken dat een groot deel van de stierenrally al achter de rug is. Sommige factoren die de stijging in de afgelopen weken hebben ondersteund, zullen waarschijnlijk niet blijven duren, in het bijzonder de beslissing van het Amerikaanse ministerie van Financiën om over te stappen op kortlopende obligaties. Verwachtingen over renteverlagingen fluctueren ook op basis van statistische trends en de toespraken van centrale bankiers. Maar dat betekent niet dat het te laat is om in aandelen te stappen. Andere factoren zullen de leemte opvullen, zoals bijvoorbeeld positieve groeiverrassingen. Tot slot is het goed om te onthouden dat wegblijven van de aandelenmarkt vaak de verkeerde keuze is. Degenen die aan het begin van het jaar de voorkeur gaven aan obligaties boven aandelen hebben nog steeds spijt. Ze misten de rally aan het begin van het jaar, gekoppeld aan de hoop op een herstel na de terugtrekking van China uit zijn Covid zero-beleid. Eén rally (aan het einde van het jaar) kan een andere rally (aan het begin van het jaar) verbergen.
*een universeel tarief van 10% op alle import in de Verenigde Staten en de afschaffing van de Chinese import van staal, elektronica en farmaceutische producten binnen vier jaar.
