Enguerrand Artaz, Strategisch analist, La Financière de l’Échiquier.
Enkele maanden geleden waren Amerikaanse aandelen, die het ene na het andere record vestigden, voorpaginanieuws in de financiële pers. De voorbije weken hebben de koerswinsten plaatsgemaakt voor zware verliezen, maar Wall Street blijft desondanks geschiedenis schrijven. Na de door Donald Trump tijdens zijn “Liberation Day” aangekondigde heffingen kelderde de S&P 500 in twee dagen tijd met 10,5%: de sterkste daling over zo’n korte periode sinds de coronacrisis, en een fenomeen dat zich sinds de jaren ’30 nog maar vijf keer eerder had voorgedaan. Op 8 april kende de Amerikaanse sterindex een van de meest abrupte trendomkeringen in zijn geschiedenis door tijdens de eerste uren van de handel met 4% te stijgen, en vervolgens kort voor de sluiting bijna -3% lager te noteren. De volgende dag, na de aankondiging door de Amerikaanse president van een pauze van 90 dagen voor de wederzijdse” invoerrechten, steeg de Nasdaq met liefst 12%, de op twee na sterkste stijging in de geschiedenis. In de loop van de daaropvolgende beursdag werd tweederde van dit historische herstel weer tenietgedaan.
Deze duizelingwekkende markt die alle kanten op schiet is een zegen voor traders, maar drijft langetermijnbeleggers tot wanhoop. Wat we vooral zien is dat marktdeelnemers volledig de kluts kwijt zijn. En daarnaast ook het vertrouwen kwijt zijn, getuige het koersverloop van de veilige activa. Afgelopen vrijdag brak goud door de grens van $ 3200 per ounce en steeg het edelmetaal tot nieuwe recordhoogten, terwijl de yen boven de grens van 143 yen voor één dollar uitkwam, een niveau dat niet meer was bereikt sinds september 2024, toen de vrees voor een op handen zijnde Amerikaanse recessie zijn hoogtepunt bereikte. Hetzelfde geldt voor de Zwitserse frank, die ten opzichte van de dollar op het hoogste niveau sinds de staatsschuldencrisis in 2011 is aanbeland.
Dit verlies van vertrouwen onder beleggers is uiteraard te wijten aan het totale gebrek aan voorspelbaarheid dat voortvloeit uit het wispelturige beleid van Donald Trump. Het is tevens een afspiegeling van de onzekerheid waarmee bedrijven te kampen hebben en waarvan de gevolgen nog veel ingrijpender zijn. Het is weliswaar niet prettig voor Goldman Sachs om zijn economische scenario luttele uren later alweer te moeten bijstellen [1], maar dat valt in het niet bij wat een onderneming doormaakt die reeds orders heeft moeten annuleren, voorraadprognoses heeft moeten bijstellen of haar personeelsbestand heeft moeten inkrimpen. Hoe kan een werkgever überhaupt een prognose opstellen, een strategisch plan formuleren of een routekaart ten uitvoer leggen wanneer de spelregels binnen enkele dagen in bespottelijke proporties kunnen veranderen? Nu de traditionele publicatie van de kwartaalcijfers van bedrijven voor de deur staat, kunnen we ons voorstellen hoe bedrijfsbesturen met hun handen in het haar zitten bij het actualiseren van hun jaarprognoses, of zelfs alleen hun prognoses voor het eerstvolgende kwartaal.
Meer nog dan het rechtstreekse effect van hogere invoerrechten, is dit verlies van vertrouwen wellicht de grootste bedreiging voor de economie. Eén van de gevolgen van het verlies van vertrouwen is namelijk stilstand. En er is niks ergers voor de economie dan dat bedrijven en huishoudens, verlamd door de onzekerheid, stoppen met investeren en consumeren. De door Donald Trump met veel bombarie aangekondigde pauze van 90 dagen voor wat betreft de wederzijdse rechten verandert daar niets aan. Enerzijds omdat vanwege de fors opgeschroefde heffingen voor China en het gelijktijdige uitstel voor andere landen, het gemiddelde tarief van de door de Verenigde Staten opgelegde invoerrechten nog altijd circa 25% bedraagt. Anderzijds omdat deze 90 dagen, die landen naar verluidt de gelegenheid moeten bieden om handelsakkoorden te sluiten, in werkelijkheid de periode van onzekerheid alleen maar langer maken. Net als beleggers weten ook ondernemingen zich aan alle situaties aan te passen, zelfs de meest onaangename, maar een minimumniveau van voorspelbaarheid is onontbeerlijk. Vertrouwen staat of valt met voorspelbaarheid. En zonder vertrouwen zullen bedrijven maar ook markten, de kat uit de boom blijven kijken.
[1] Op 9 april in de namiddag heeft Goldman Sachs zijn economische vooruitzichten voor de Verenigde Staten geactualiseerd, waarbij de bank een recessie opnam in zijn basisscenario. Amper anderhalf uur later, na de aankondiging door Donald Trump dat hij een pauze van 90 dagen zou inlassen voor de wederzijdse invoerrechten, kwam de bank hierop terug door de recessie uit zijn basisscenario te schrappen.
