Het energiesegment omvat alle grondstoffen waarvan het primaire eindgebruik verbranding is voor het produceren van aandrijving of warmte. Historisch gezien bestaat de groep uit fossiele brandstoffen zoals ruwe olie en geraffineerde producten (zoals benzine of diesel), aardgas en steenkool. Het kan echter worden uitgebreid naar meer nichemarkten en groeimarkten zoals elektriciteit, uranium, waterstof en zelfs koolstofemissies. Private bank J. Safra Sarasin legt uit hoe energie wordt gebruikt en welke aanboddynamiek er is. Ook wordt de rol van energiegrondstoffen in beleggingsportefeuilles uitgelegd.
Hoe worden ze gebruikt?
Het vroegst geregistreerde gebruik van conventionele energie dateert uit de vierde eeuw voor Christus in China, waar steenkool werd gedolven en gebruikt voor verwarming en koken. Het duurde echter tot 1859, toen de eerste commerciële olieput werd geboord in Titusville, Pennsylvania, voordat aardolieproducten zoals kerosine de walvisolie begonnen te verdringen als de primaire bron van vloeibare brandstof in het Westen. Aan het eind van de 19e eeuw werd ruwe olie voornamelijk geraffineerd om kerosine, benzine en nafta te winnen, terwijl andere bijproducten in nabijgelegen rivieren of meren werden geloosd. Rond de eeuwwisseling van de 20e eeuw werd ruwe olie gebruikt voor de productie van brandstoffen, kunststoffen, smeermiddelen, wegolie of zelfs direct verbrand om elektriciteit te produceren. Alle motoren zijn ontworpen om zoveel mogelijk energie te halen uit de verschillende brandstoffen die afkomstig zijn van ruwe olie.
Aardgas heeft ook meerdere toepassingen, waaronder elektriciteitsproductie, industrie, verwarming en de productie van meststoffen. Het gebruik van steenkool voor verwarming en elektriciteit is in het Westen aanzienlijk afgenomen, maar wordt in andere regio’s nog steeds veel gebruikt vanwege de beschikbaarheid en het gemak van opslag en transport.
| Verbruik van conventionele energiegrondstoffen per eindgebruik (Verenigde Staten) |
| Eindgebruik | Steenkool | Aardgas | Aardolie |
| Transport | – | 4% | 69% |
| Elektriciteit | 90% | 37% | 1% |
| Industriële verwarming of grondstof | 10% | 32% | 25% |
| Woningverwarming of grondstof | – | 15% | 3% |
| Commerciële verwarming | – | 11% | 3% |
| Bron: U.S. Energy Information Administration (EIA), Monthly Energy Review (april 2023) https://www.eia.gov/energyexplained/us-energy-facts/images/consumption-by-source-and-sector.pdf | |||
Wat is de aanboddynamiek van olie en gas?
De wereldwijde olie- en gasproductie bereikte in 2023 ongeveer 101 miljoen vaten per dag en ongeveer 3,8 biljoen kubieke meter gas, wat een complex geheel van productiebronnen, transport en handelsafspraken verhult. In de afgelopen halve eeuw is de herhaaldelijke angst dat er niet meer voldoende fossiele brandstoffen zijn, weerlegd door technologische vooruitgang en nieuwe ontdekkingen, waarbij de wereldwijde olie- en gasproductie in 2023 nog steeds nieuwe records vestigt.
Het aanbod op korte termijn wordt bepaald door productiebeslissingen van particuliere of staatsproducenten, waarbij sommige OPEC-producenten, zoals Saoedi-Arabië, optreden als ‘swing producers’ omdat ze hun productie snel kunnen aanpassen. Door de wederopstanding van de VS als belangrijke speler als gevolg van de schalierevolutie is de machtsdynamiek echter veranderd.
| Aardgasproductie in de EU vs de Verenigde Staten |
| Bron: BP Statistical Review (2022) |
Verschuivingen in het aanbod op zowel korte als lange termijn hebben gevolgen voor de energieprijzen en beïnvloeden de wereldeconomie en regeringen die voor hun begroting afhankelijk zijn van inkomsten uit energie. De cohesie tussen OPEC+-leden en het reactievermogen van niet-OPEC-leden zijn de twee belangrijkste variabelen voor het in evenwicht brengen van de oliemarkt.
Wat is de vraagdynamiek?
De wereldwijde vraag naar energie is gekoppeld aan bevolkingsgroei en economische activiteit, aangezien praktisch alle economische activiteit afhankelijk is van energie.
De vraag is sterk seizoensgebonden en regiospecifiek. In de VS piekt het totale aardgasverbruik in december en daalt dan in mei, wanneer de vraag met 50% of meer kan dalen, om vervolgens in juli weer te stijgen door het gebruik van airconditioning.
De sterke vooruitzichten voor de vraag naar energie worden ondersteund door de opkomende economieën, waar het in veel gevallen nog steeds ontbreekt aan betaalbare of betrouwbare energie. Hoewel de verschuiving naar schonere energie de rol van bepaalde brandstoffen zal veranderen, zal het energieverbruik – zowel hernieuwbaar als niet-hernieuwbaar – nauw verbonden blijven met de economische groei.
Wat is de rol van energiegrondstoffen in beleggingsportefeuilles?
Energiegrondstoffen bieden blootstelling aan:
- De algemene macro-economische activiteit, voornamelijk consumptie, reizen en scheepvaart, en in mindere mate kapitaalinvesteringen of infrastructuur
- Stijgende levensstandaard in opkomende en grensmarkten (historisch gezien China en in toenemende mate India)
- Geopolitiek risico in bepaalde regio’s (Midden-Oosten, Latijns-Amerika, Rusland)
- Weersomstandigheden die de seizoensgebonden vraag stimuleren of het aanbod beperken via extreme gebeurtenissen zoals orkanen
Olie en oliegerelateerde producten hebben de neiging om positief gecorreleerd te zijn met geraffineerde producten, waarbij producten het beter en slechter doen dan ruwe olie, afhankelijk van voorraadniveaus, seizoensgebonden vraagpatronen en raffinagedoorzet.
De dollarwaarde en productievolumes van energiegrondstoffen doen die van de industrie, edelmetalen en landbouw in de schaduw stellen en zijn de belangrijkste factor voor het in stand houden van de economische activiteit en de menselijke bevolking.
